Wybrane Definicje Systemu OSOZ

1. DEFINICJE OGÓLNE SYSTEMU OSOZ

1. Zdrowie (ZDR) - Pojęcie pierwotne niedefiniowane i rozumiane w znaczeniu powszechnym.
2. System Opieki Zdrowotnej (SOZ) - system zabezpieczający zdrowie, przed negatywnymi skutkami jednostek chorobowych lub ograniczający szkodliwy wpływ jednostek chorobowych. Zamiennie może być stosowana nazwa System Ochrony Zdrowia.
3. Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia (OSOZ) – długofalowy i kompleksowy system wspomagania ochrony zdrowia, będącym koncepcja Systemu Opieki Zdrowotnej opracowana i rozwijaną przez KAMSOFT S.A. System OSOZ odpowiada na pytanie - Jak zorganizować opiekę zdrowotną? Zamiennie stosowana jest nazwa System OSOZ lub System.
4. Informatyczny System Ochrony Zdrowia (ISOZ) - techniczna implementacja systemu OSOZ. Zamiennie stosowana jest również nazwa OSOZ.
5. Jednostka Chorobowa (JCH) - każde zjawisko chorobowe wpływające ujemnie na zdrowie. Nazewnictwo jednostek chorobowych w OSOZ jest rozszerzeniem bazy jednostek chorobowych wg klasyfikacji ICD10.
6. Problem Zdrowotny (PBZ) - efekt spowodowany oddziaływaniem Jednostki Chorobowej lub innego czynnika zewnętrznego, powodujący pogorszenie zdrowia.
7. Diagnoza Zdrowotna (DGZ) - Świadczenie Zdrowotne, którego celem jest identyfikacja stanu zdrowia i określenie przyczyn, które spowodowały lub mogą spowodować pogorszenie zdrowia (utratę zdrowia).
8. Taktyka Zdrowotna (TKZ) - sposób doboru świadczeń zdrowotnych i kolejności ich wykonania, prowadzący do zatrzymania rozwoju problemu zdrowotnego lub prowadzący do poprawy zdrowia albo przywrócenia zdrowia do stanu przed pojawieniem się problemu zdrowotnego.
9. Strategia Zdrowotna (STZ) – nazwa zamienna do Taktyki Zdrowotnej.
10. Terapia Zdrowotna (TRZ) – praktyczna realizacja Taktyki Zdrowotnej.

2. ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE

1. Świadczenie Zdrowotne (SWZ) - zespół czynności lub pojedyncza czynność stosowana w Systemie Opieki Zdrowotnej, mająca na celu zmianę stanu zdrowia, co najmniej do poziomu uznanego w danej społeczności za prawidłowy.
2. Świadczenie Medyczne (SWM) - Świadczenie Zdrowotne realizowane w obszarze przynależnym do medycyny.
3. Świadczenie Farmaceutyczne (SWF) - Świadczenie Zdrowotne realizowane w obszarze przynależnym do farmacji.
4. Procedura Zdrowotna (PRZ) - każda elementarna i zdefiniowana pod względem pojęciowym metodyka realizacji Świadczenia Zdrowotnego. W ujęciu ogólnym Procedura Zdrowotna jest opisem sposobu realizacji Świadczenia Zdrowotnego, albo schematem postępowania.
5. Niezmiennik Przekształcenia Zdrowotnego (NPZ) - dowolna wielkość fizyczna rozumiana, jako zasób masy lub energii wydatkowany w procesie leczenia. Niezmienniki Przekształceń są zasobami niezbędnymi do realizacji Świadczenia Zdrowotnego, wydatkowanymi według określonej Procedury Zdrowotnej. Przykładami niezmienników są: zasoby ludzkie (praca), aparatura medyczna, materiały medyczne, leki, gazy, media energetyczne, itp.
6. Usługa Zdrowotna (USZ) - Świadczenie Zdrowotne złożone z określonej Procedury Zdrowotnej oraz Niezmienników Przekształceń, niezbędnych do zrealizowania danego Świadczenia Zdrowotnego. Usługa Zdrowotna jest złożeniem Procedury Zdrowotnej i Niezmienników Przekształceń. Usługa Zdrowotna jest jakościowo-ilościowym standardem złożonym z czynności, materiałów i urządzeń (środków trwałych) niezbędnych do osiągnięcia założonego celu. Usługa Zdrowotna ma wymiar kosztowo-czasowy. Usługi Zdrowotne dzielą się na - Usługi Medyczne i Usługi Farmaceutyczne.
7. Usługa Medyczna (USM) - dowolna Usługa Zdrowotna realizowana w obszarze medycyny. Przykładem Usługi Medycznej może być, np. badanie wzroku przy użyciu określonego urządzenia lub wykonanie injekcji.
8. Usługa Farmaceutyczna (USF) - Usługa Zdrowotna zrealizowana w obszarze farmacji, głównie w aptekach. Przykładem Usługi Farmaceutycznej może być, np. usługa wydania leku gotowego lub recepturowego, albo porada farmaceutyczna w zakresie leków OTC.
9. Technologia Zdrowotna (THZ) - jednorodny pod względem jakościowym zbiór Usług Zdrowotnych, możliwych do wykonania w celu rozwiązania określonego Problemu Zdrowotnego. Technologia Zdrowotna jest zbiorem określonych Usług Zdrowotnych zorientowanych w czasie i przestrzeni, nastawionym na naprawę określonego, zwykle pojedynczego Problemu Zdrowotnego. Technologia Zdrowotna jest nadmiarowym zbiorem Usług Zdrowotnych (standardów), których wybór i wykonanie zależne jest od specyfiki Problemu Zdrowotnego. Przykładem Technologii Zdrowotnej może być, np. operacja chirurgiczna związana z określoną jednostką chorobową.
10. Trajektoria Technologii Zdrowotnej (TTZ) - podzbiór Technologii Zdrowotnej, złożony z tych Usług Zdrowotnych (elementów), które zostały faktycznie wykonane podczas realizacji danej Technologii Zdrowotnej.
11. Proces Zdrowotny (PCZ) - zbiór Technologii Zdrowotnych przystosowanych do naprawy zdrowia pacjenta w długich horyzontach czasowych.
12. Asynchroniczny Proces Zdrowotny (APZ) - Proces Zdrowotny, który jest asynchronicznym zbiorem Technologii Zdrowotnych, tzn. technologia następna w procesie jest wyzwalana przez technologię poprzednią. Przykładem Procesu Zdrowotnego może być leczenie w opiece długoterminowej.
13. Synchroniczny Proces Zdrowotny (SPZ) - Proces Zdrowotny, który jest synchronicznym zbiorem Technologii Zdrowotnych, tzn. technologia następna w procesie jest wyzwalana w określonym punkcie czasu. Przykładem Procesu Zdrowotnego może być program szczepień dzieci.
14. Program Zdrowotny (PGZ) - zamienna nazwa Synchronicznego Procesu Zdrowotnego podkreślająca czasowy charakter procesu.
15. Trajektoria Procesu Zdrowotnego (TPC) - podzbiór Procesu Zdrowotnego, złożony z tych Technologii Zdrowotnych (elementów), które zostały faktycznie wykonane podczas realizacji danego Procesu Zdrowotnego.
16. Strategia Zdrowotna (STZ) - zbiór Procesów Zdrowotnych lub Technologii Zdrowotnych związanych z realizacją określonego celu strategicznego w odniesieniu do określonej grupy świadczeniobiorców lub całego społeczeństwa. Strategia zdrowotna jest sterowaniem typowym dla ubezpieczycieli.
17. Trajektoria Strategii Zdrowotnej (TSZ) - podzbiór Strategii Zdrowotnej, złożony z tych Procesów i Technologii Zdrowotnych, które zostały faktycznie wykonane podczas realizacji danej Strategii Zdrowotnej.
18. Polityka Zdrowotna (PLZ) - zbiór Strategii Zdrowotnych związanych z realizacją określonego celu politycznego związanego ze zdrowiem całego społeczeństwa kraju.
19. Trajektoria Polityki Zdrowotnej (TPZ) - podzbiór Polityki Zdrowotnej, złożony z tych Strategii Zdrowotnych (elementów), które zostały faktycznie wykonane podczas realizacji Polityki Zdrowotnej.
20. Cel Zdrowotny (CZD) - długofalowy program zdrowotny, zakładający osiągnięcie w ustalonej przyszłości określonego Stanu Zdrowotnego Społeczeństwa. Celem zdrowotnym jest, np. określony przez Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Program Zdrowotny i Narodowy Plan Zdrowotny.

3. UCZESTNICY RYNKU OCHRONY ZDROWIA

1. Świadczeniobiorca (SWB) – osoba fizyczna korzystająca ze Świadczeń Zdrowotnych, udzielanych w ramach systemu Opieki Zdrowotnej.
2. Pacjent (PCJ) – nazwa zamienna do pojęcia Świadczeniobiorca.
3. Ubezpieczony (UBZ) - pacjent posiadający uprawnienia do korzystania ze Świadczeń Zdrowotnych za częściową odpłatnością.
4. Nieubezpieczony (NUB) - pacjent korzystający ze Świadczeń Zdrowotnych na zasadach pełnego pokrywania kosztów tych świadczeń.
5. Świadczeniodawca (SWD) – osoba fizyczna udzielająca Świadczeń Zdrowotnych.
6. Dysponent Świadczenia Zdrowotnego (DSZ) - Świadczeniodawca diagnozujący Problem Zdrowotny i projektujący Taktykę Zdrowotną (metodę leczenia) oraz wydający dyspozycje do innych świadczeniodawców dotyczące realizacji ustalonej metody leczenia. Dysponent nie wykonuje świadczenia zdrowotnego, lecz diagnozuje Problem Zdrowotny i skierowuje pacjenta do innego świadczeniodawcy, lub zleca wykonanie usługi zdrowotnej innemu świadczeniodawcy. Przykładem może być lekarz POZ (lekarz rodzinny lub lekarz pierwszego kontaktu), albo specjalista uprawniony do zlecania wykonania świadczenia zdrowotnego na rzecz uprawnionego pacjenta. Dysponent sam nie realizuje usług, lecz jedynie zleca (dysponuje) wykonanie usług innym instytucjom i placówkom służby zdrowia.
7. Dyspozycja Świadczenia Zdrowotnego (DPS) - zlecenie Świadczenia Zdrowotnego, najczęściej Usługi Zdrowotnej) do wykonania u innego Świadczeniodawcy. Przykładami dyspozycji Usługi Zdrowotnej są: skierowanie do specjalisty, zlecenie wykonania badania diagnostycznego lub wypisanie recepty lekarskiej.
8. Wykonawca Świadczenia Zdrowotnego (WSZ) - Świadczeniodawca wykonujący Świadczenie Zdrowotne na rzecz Pacjenta, na podstawie zlecenia od Dysponenta Świadczenia Zdrowotnego. Przykładem wykonawcy może być laboratorium analityczne, lekarz specjalista, apteka realizująca recepty, albo szpital leczący pacjenta na podstawie skierowania lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
9. Wykonanie Świadczenia Zdrowotnego (WKS) - wykonanie Świadczenia Zdrowotnego zgodnie z Dyspozycją Świadczenia Zdrowotnego.
10. Realizator Świadczenia Zdrowotnego (RSZ) - Świadczeniodawca łączący funkcje Dysponenta i Wykonawcy jednocześnie. W wielu pewnych przypadkach Dysponent Świadczenia Zdrowotnego może być jednocześnie Wykonawcą Świadczenia Zdrowotnego. Przykładem realizatora świadczenia zdrowotnego może być lekarz stomatolog, który diagnozuje Problem zdrowotny, określa taktykę leczenia i samodzielnie wykonuje leczenie. Innym przykładem jednoczesnej dyspozycji i realizacji świadczenia zdrowotnego jest lekarz rodzinny, który "zleca" wykonanie świadczenia w postaci porady lekarskiej i jednocześnie sam ją realizuje.
11. Realizacja Świadczenia Zdrowotnego (RLS) - wspólna definicja obejmująca Dyspozycję i Wykonanie Świadczenia Zdrowotnego.
12. Zdarzenie Zdrowotne (ZZD) - Sformalizowany i ustandaryzowany, ilościowo-jakościowy opis zrealizowanego Świadczenia Zdrowotnego.
13. Transakcja Zdrowotna (TRZ) - Sformalizowany i ustandaryzowany, ilościowo-jakościowy opis zbioru Świadczeń Zdrowotnych złożonej z Dyspozycji Świadczenia Zdrowotnego i Wykonania Świadczenia Zdrowotnego. W większości przypadków Transakcja Zdrowotna jest parą złożoną z zadysponowanego i wykonanego Świadczenia Zdrowotnego, połączonych identyfikatorem transakcji Możliwe są przypadki, w których Transakcja Zdrowotna może obejmować jedno świadczenie zadysponowane i wiele świadczeń wykonany.

4. MIARY ZDROWIA

1. Stan Zdrowotny Pacjenta (SZP) - Wielowymiarowa funkcja opisująca jakość zdrowia pacjenta, rozumiana jako uogólniona miara zdrowia pacjenta. Funkcja SZP jest funkcją czasu, określoną na zbiorze Zmiennych Stanu. Konstrukcja funkcji Stanu Zdrowotnego jest jednym z najistotniejszych elementów systemu OSOZ.
2. Wzorcowy Stan Zdrowotny (WSZ) - Stan Zdrowotny hipotetycznego pacjenta, uznawany powszechnie za wzorzec Stanu Zdrowotnego. Wskaźnik Zdrowotny Pacjenta przyjmuje wartości rzeczywiste z zakresu [0,1], gdzie 1 - oznacza idealne zdrowie pacjenta, bez jakichkolwiek wad, natomiast 0 oznacza zgon. W okresie życia pacjenta wskaźnik WZP przyjmuje wartości z przedziału [0,1] najczęściej w układzie malejącym.
3. Stan Zdrowotny Grupy (SZG) - Uśredniona wartość Stanów Zdrowotnych Pacjentów należących do grupy, np. pacjentów z nadciśnieniem.
4. Wskaźnik Zdrowotny Grupy (WZG) - Funkcja czasu będąca ilorazem Stanu Zdrowotnego Grupy i Wzorcowego Stanu Zdrowotnego.
5. Stan Zdrowotny Kraju (SZK) - Uśredniona wartość Stanów Zdrowotnych Pacjentów należących do grupy całej społeczności.
6. Wskaźnik Zdrowotny Kraju (WZK) - Uśredniona wartość Stanów Zdrowotnych Pacjentów należących do danej społeczności.

5. INDYWIDUALNE KONTO ZDROWOTNE

1. Indywidualne Konto Zdrowotne (IKZ lub Konto) - Zbiór informacji opisujących zdrowie Pacjenta oraz udzielone Świadczenia Zdrowotne.
2. Identyfikator Konta Zdrowotnego (IDK) - Unikalny numer określający Indywidualne Konto Zdrowotne, nadawany przez Pacjenta lub system OSOZ.
3. Login Konta Zdrowotnego (LKZ) - Dowolny ciąg alfanumeryczny związany z kontem IKZ, spełniający przepisy o zasadach bezpieczeństwa informacji.
4. Hasło Konta Zdrowotnego (HKZ) - Hasło dostępowe do Konta Zdrowotnego.
5. Token Konta Zdrowotnego (TKZ) - Dowolne pytanie, na które odpowiedź zna tylko Pacjent.

6. CENTRALNE BAZY ZDROWOTNE

1. Medyczna Baza Danych (MBD) - Zbiór informacji charakteryzujący się możliwie pełnym i dokładnym opisem każdej pozycji zawartej w bazie. Baza danych jest zbiorem ujednoliconych pojęć i definicji, dzięki którym następuje między innymi jednoznaczna w skali kraju wymiana informacji.
2. Rejestr (REJ) - Podzbiór określonej bazy danych zawierający ściśle wyodrębnione cechy bazy. Celem rejestru jest umożliwienie tworzenia zwartych zbiorów danych, wygodnych do szybkiego przesyłania charakterystycznych informacji w sieciach rozległych.
3. Centralne Bazy Zdrowotne (CBZ) -Klasa baz danych i słowników o zasięgu krajowym, których zadaniem jest zapewnienie jednorodnej platformy wymiany informacji pomiędzy wszystkimi uczestnikami rynku ochrony zdrowia. W systemie OSOZ wyróżnia się, co najmniej kilkadziesiąt różnych Centralnych Baz Zdrowotnych.
4. Centralne Rejestry Zdrowotne (CRZ) - Klasa zbiorów informacji odpowiadających określonym bazom zdrowotnym, lecz będących podzbiorami tych baz. Rejestry zawierają wybrane informacje przystosowane do szybkiego przekazywania w sieciach rozległych.
5. Baza Usług Zdrowotnych (BUZ) - Wykaz wszystkich Usług Zdrowotnych (standardów zdrowotnych) zatwierdzonych i dopuszczonych do stosowania na obszarze kraju.
6. Baza Technologii Zdrowotnych (BTZ) - Baza zawierająca Technologie Zdrowotne.
7. Baza Procesów Zdrowotnych (BPZ) - Baza zawierająca Procesy Zdrowotne.
8. Baza Programów Zdrowotnych (BPG) - Baza zawierająca Programy Zdrowotne.
9. Baza Strategii Zdrowotnych (BST) - Baza zawierająca Strategie Zdrowotne.
10. Baza Polityk Zdrowotnych (BPL) - Baza zawierająca Polityki Zdrowotne.
11. Baza Usług Medycznych (BUM) - wykaz wszystkich Usług Medycznych (standardów medycznych) zatwierdzonych i dopuszczonych do stosowania na obszarze kraju. Baza BUM jest podzbiorem bazy BUZ, ograniczonym do obszaru medycyny.
12. Ogólnopolska Baza Leków (OBL) - wykaz leków dopuszczonych do obrotu, które są podstawą ordynacji leków realizowanych przez dysponentów Świadczeń Zdrowotnych.
13. Baza Administracyjna Kraju (BAK) - baza adresów miejscowości wraz z współrzędnymi kartezjańskimi lokalizacji miejscowości.
14. Baza Jednostek Chorobowych (BJC) - baza jednostek chorobowych oparta o klasyfikację ICD10.
15. Baza Procedur Medycznych (BPM) - baza procedur medycznych oparta o klasyfikację ICD9.
16. Baza Świadczeniodawców (BSW) - baza wszystkich zarejestrowanych podmiotów uprawnionych do realizowania Świadczeń Zdrowotnych.
17. Baza Lekarzy (BLK) - baza lekarzy i lekarzy stomatologów posiadających prawo wykonywania zawodu.
18. Baza Specjalności Medycznych (BSM) - baza specjalności medycznych zgodna z rozporządzeniem Ministerstwa Zdrowia.
19. Baza Pielęgniarek i Położnych (BPP) - baza pielęgniarek i położnych posiadających prawo wykonywania zawodu.
20. Baza Identyfikatorów Transakcji (BIT) - baza unikalnych numerów używanych do oznaczania transakcji zdrowotnych.
21. Baza Aparatury Medycznej (BAM) - baza aparatury medycznej dopuszczonej do użytkowania.